سنا

نام انگلیسی : Cassia sp  | Senna

خانواده : Fabaceae

بومی : مناطق معتدل

“سنا” گیاهی است که بیشتر به شکل بوته‌‌ای بوده و برگ آن خواص دارویی فراوانی دارد. این گیاه بومی آفریقا و هندوستان به صورت وحشی و کشت شده یافت می‌شود. گونه‌‌ای از گیاه سنا در جنوب ایران و در حوالی خلیج ‌فارس می‌روید، ولی به دلیل نیاز زیاد به این گیاه، عمده آن وارداتی است. گرچه گونه ایرانی و نوع وارداتی از نظر گیاه‌شناسی با هم متفاوت هستند، ولی از نظر خواص مشابه‌اند.

گیاه سنا با خاصیت نیرومند ضد یبوست خود، روده‌ها را تمیز کرده و حرکات آن‌ها را تسهیل می‌کند. خمیر تهیه شده از پودرِ برگ سنا می‌تواند برای درمان مشکلات پوستی مانند اگزما، رفع شقاق دست و پا، درمان خارش پوستی، برطرف کردن لکه‌های سیاه و سفید پوست، بهبود زخم‌های کهنه و مشکلات قارچی، بر روی موضع مورد نظر قرار داده شود. طبیعت سنا گرم و خشک بوده، برخی خواص برگ سنا شامل درمان تهوع و اختلالات گوارشی، ضد یبوست و ملین، تسکین درد مفاصل و درد کمر، درمان سیاتیک و نقرس، تصفیه کننده خون، قاعده‌آور و درمان بیماری صرع است. از دیگر موارد کاربرد این گیاه، استفاده از آن برای لاغری و رسیدن به تناسب اندام است.

سنا معطر بوده و مسهل، ضد کرم و ضد نفخ است.سنا بزرگترین زیرقبیله خانواده Fabaceae با نام cassiinae است که عمدتا شامل درختچه ها و یا درختانی با ارتفاعی متوسط می شود. این گونه خزاندار، چوبی، چند ساله و بوته ای است. ریشه عمودی داشته و ساقه های محکم آن معمولا کمتر از ۲ متر ارتفاع دارد. این ساقه ها یا شاخه های کوچکتر معمولا بدون کرک و یا به مقدار کمی کرکدار هستند. برگها مرکب بوده و در هر برگ ۶-۴ برگچه وجود دارد که به صورت متناوب قرار گرفته اند. برگچه ها بیضی شکل بوده و در هر دو سمت به میزان کمی کرکدار است. گلدهی معمولا در فصل بارندگی رخ می دهد ولی در مناطق مرطوب گلدهی می تواند در تمام طول سال نیز انجام شود. گلها در این گونه پنج پر و شعاعی است. میوه های این گیاه، بیضی شکل، چروکیده و به شدت خمیده همستند به طوریه هلالی شکل می شود.

انواع گونه های گیاه سنا :

• گونه آرتمیسی (سنا)
• گونه فیستولا
• گونه bicapsularis

این گیاه با آب و هوای گرم سازگار است و در این شرایط می تواند در تمام طول سال رشد کند. برخی از این گونه ها را می توان به عنوان گیاهی زینتی به کار برد. از این گیاه برای احیای جنگلها استفاده شده و همچنین می تواند برای پروژه های بیابان زدایی نیز به کار گرفته شود.

شرایط رشد گیاه سنا :

شرایط محیطی مورد نیاز گیاه سنا :

کاسیای آرتمیسی به خوبی به اقلیم یخبندان تحمل نشان می دهد،اما سایر گونه ها هوای گرم را ترجیح می دهند و در هوای خیلی سرد زنده نمی مانند.

میزان نور و دمای گیاه سنا :

تمام کاسیاها در آفتاب کامل بهترین رشد را دارند.

خاک مورد نیاز گیاه سنا :

کاسیاها به خاک کاملاً زهکشی شده و تهویه ی خوب نیاز دارند.گونه ی فیستولا در خاکی که مدتی پیش از زمان کاشت با مواد آلی پوسیده تقویت شده باشد بهترین وضعیت نشو و نما و تولید گل را خواهد داشت.

تکثیر گیاه سنا :

بذر کاشته شده در بهار به سهولت می روید.برای کاشت بذر لازم است بذر را حداقل یک شب در آب گرم بخوابانید تا پوسته ی سخت روی آن نرم و آماده ی جوانه زدن گردد.

آبیاری گیاه سنا :

گونه ی آرتِمیسی خشکی و خشکسالی را تحمل می کند،ولی بوته های تازه کشت شده به آبیاری منظم نیاز دارند.گونه ی فیستولا رطوبت تابستانیِ فراوان می طلبد،اما در زمستان دوست دارد در جای خشک نگهداری شود.

کوددهی گیاه سنا :

تمام کاسیاها به تغذیه ی اضافی،ترجیحاً در اوایل بهار،خوب پاسخ می دهند.هر نوع غذای کامل گیاهی را نیز می توان به کاربرد.گونه ی آرتِمیسی،فقط به تغذیه ی مختصر نیاز دارد.

هرس گیاه سنا :

شکل دهی تنها پیرایش لازمی است که باید بر روی کاسیاها انجام داد.گونه ی دوکپسوله را بلافاصله بعد از خاتمه ی گل دهی از سرشاخه های کهنه بپیرایید تا از تشکیل نیام های بذر بر آنها جلوگیری کنید.